Về đến khách sạn ở Philadelphia, mình nằm gục xuống giường và ngủ đến 3h sáng hôm sau. Trời bên ngoài bão to và sấm chớp. Mình chưa về đến State College do chuyến bay bị huỷ do bão lớn, nhưng mình cứ phải ngủ đã, mình mệt quá rồi. Đường đến Mỹ thật nhiều trở ngại.

Mình đã từng nghĩ mình không có duyên với nước Mỹ

Mình nhớ chắc cũng khoảng  5 lần mình apply học bổng chương trình trao đổi đi Mỹ đều tạch: 1 lần apply học bổng SUSI, 2 lần apply YSEALI, 1 lần apply học bổng fujitsu cho chương trình ở Hawaii, 1 lần apply PhD ở MIT. Chưa kể hồi học MBA liên kết với trường Benedictine ở Mỹ, các anh chị và các bạn đi Mỹ dự lễ tốt nghiệp, mình khi ấy bỏ ngang chương trình để đi Anh. Mình còn là người viết đề án mở đường bay thẳng thường lệ đầu tiên từ Việt Nam tới Mỹ (SGN – SFO) nhưng mình cũng chưa bao giờ ngồi trên sản phẩm mình thiết kế cả.

Mình cứ nghĩ có lẽ bởi mình tên là Phương Anh nên chỉ nước Anh mới chào đón mình. Mình muốn đến Manhattan, Brooklyn giống như trong những câu chuyện Marc Levy, muốn đến cây cầu đỏ ở San Francisco, muốn đến Boston nhưng trong phim chuyện tình Harvard, đến quảng trường Thời Đại lấp lánh bảng quảng cáo và rực rỡ pháo hoa trong đêm giao thừa, hay ít nhất phải thăm thủ đô Washington. Nhưng tất cả những điều ấy chỉ trong tưởng tượng của mình thôi. Cho đến khi cơ hội thực sự đến, mình đến một tiểu bang có tên viết tắt là PA – Pennsylvania, cũng giống tên mình luôn. Hoá ra mình được chào đón ở nơi có tên mình.

Một cơ hội không bất ngờ nhưng không như kế hoạch

Khi CDT chương trình PhD của mình giới thiệu về cơ hội international exchange tại bất cứ quốc gia nào khác ngoài Anh, mình nghĩ “Thôi mình là du học sinh rồi, du học thế là đủ rồi” nhưng đến lúc đọc thông báo chính thức cho khoá mình, mình cũng apply. Chúng mình được chọn bất cứ trường đại học nào chúng mình muốn khi được giáo sư bên trường đó chấp nhận và lên kế hoạch ăn ở đi lại trong quỹ tối đa được tài trợ. Và khi đó hành trình đi tìm giáo sư của mình bắt đầu.

Mình đã xác định được vấn đề mình muốn nghiên cứu trong international exchange nên mình lần theo những tác giả có bài nghiên cứu ứng dụng phương pháp mình muốn học để xin làm việc tại khoa của họ. Thầy cô supervisor của mình cũng ngỏ lời muốn viết thư giới thiệu cho mình đến giáo sư ở trường khác nhưng mình từ chối vì mình cũng khá tự tin với khả năng viết email của mình với tỉ lệ 100% được phản hồi lúc mình còn tìm supervisor PhD. Nên mình chỉ hỏi thầy cô mình nếu có contact, còn mình muốn chủ động.

Mình gửi email đến 1 cô ở Bergen – Nauy, 1 thầy ở trường Maddison – Mỹ và 1 thầy ở MIT – Mỹ. Và điều mình không ngờ tới là người giúp mình nhiều nhất chính là giáo sư ở MIT. Dù thầy nói là không có chương trình exchange ở MIT nhưng thầy giới thiệu cho mình 3 giáo sư khác từng tốt nghiệp PhD và làm research fellow tại MIT, đang làm giáo sư tại 3 trường đại học ở Mỹ, Pháp và Úc. Thầy trả lời email của mình nói mình chọn ai thì tiếp tục liên hệ với họ, forward lại CV của mình và cc email của 3 thầy trên. Và giấc mơ Mỹ chưa tàn lụi, mình chọn một giáo sư ở  Pennsylvania State University.

Đây là lần thứ 2 một giáo sư MIT giúp mình dù mình không hề quen biết hay được ai giới thiệu. Hồi apply PhD, giáo sư mình liên hệ khi ấy từ chối mình và nói vì Covid không có fund nên thầy không nhận ai, nhưng thầy chỉ cho mình những chỗ nào trong khoa có fund để mình apply sang đó. Hồ sơ của mình cũng làng nhàng thôi nên mình cũng chẳng đòi hỏi người ta nhận mình luôn, có thể nếu mình tốt nghiệp Oxbridge thì sẽ khác. Nhưng mình vui vì mình đã tự tạo ra cây cầu cho chính mình để đến với cơ hội phù hợp. Và mình đã hiểu nguyên lý của việc networking hiệu quả cho mình, không phải một cuộc nói chuyện xã giao hay biết mặt mà là một mục đích rõ ràng.

Mình vẫn nhớ buổi tối tháng 11, lạnh căm, đứng ngoài đường và mình reo lên “Yeah, được đi exchange ở Mỹ rồi, sau khi nhận được kết quả có funding”.

Làm visa Mỹ

Những tưởng tìm thầy, cạnh tranh để giành funding để đi là phần khó nhất, ai ngờ điều khiến mình suy nghĩ nhiều nhất là thủ tục visa và tìm nhà ngắn hạn ở Mỹ.

Exchange Scholar sẽ làm visa J1, không phải visa Du lịch vì mình cần có quyền làm việc hợp pháp tại Mỹ. Thủ tục là visa J1 phức tạp hơn nhưng trường có văn phòng phụ trách riêng nên mình chỉ cần điền thông tin, mọi thủ tục làm rất mượt dù cũng mất hơn 2 tháng mới xong giấy tờ để đi nộp. Nếu như lịch nộp visa du lịch Mỹ hết rất nhanh, bạn mình nói tháng 9 vào xem lịch toàn hết đến tận tháng 3 năm sau, nhưng visa J1 thì lúc nào cũng có. Nhưng vì mình vướng lịch đi hội thảo ở Ý nên mãi đến cuối tháng 4 mình mới đi nộp visa Mỹ được.

Những tưởng mình cũng sẽ giống như người khác, đến phỏng vấn hỏi mấy câu rồi có kết quả luôn, hôm sau hộ chiếu gửi về nhà luôn, nhưng cuộc sống của mình có nhiều pha cua gắt lắm. Lúc cô phỏng vấn visa cầm quyển hộ chiếu của mình ra ngoài một lúc, quay lại và nói mình cầm hộ chiếu về, vì hồ sơ của mình cần xem xét thêm. Cô dặn thêm, khi nào nhận được email thì hãy gửi hộ chiếu và tờ DS-2019 của mình để họ đóng dấu. Mình không nhớ cảm giác của mình khi ấy thế nào. Không buồn, không hoảng. Mình đi tàu đến Charring Cross rồi xuống đi bộ dọc khu Big Ben, London Eye, mấy toà nhà chính phủ. Mình ngồi ở bãi cỏ công viên St James Park, gọi điện về nhà, nhắn tin cho bạn bè mà mình bần thần. Rồi mình lại đi  bộ qua Picaddily,  về Oxford street, về đến nhà bạn mình ở gần bênh viện UCL. Khi ấy mình biết chắc chắn một điều mình không thể đi Mỹ vào giữa tháng 5 như kế hoạch. Mình chuyển kế hoạch sang tháng 8, gửi lại kế hoạch cho trường làm lại thủ tục, và cũng không biết khi nào nhận được kết quả visa.

Trong thời gian mình làm visa cũng là thời gian khá nhiều luồng thông tin về chính sách visa cho Du học sinh tại Mỹ, sinh viên bị huỷ visa… Mình cũng sợ điều đó sẽ ảnh hưởng đến kết quả visa của mình nhưng mình cứ nghĩ “Thôi, chuyện đến đâu thì đến, mình cũng không được đi Mỹ nhiều lần rồi”.

Tìm nhà – việc khiến mình lao tâm khổ tứ nhất

Mình chọn đi tháng hè 5,6,7 vì khi đó sinh viên về nghỉ hè, sẽ dễ tìm nhà hơn. Với kế hoạch đi từ tháng 5, mình cũng đã tìm được một phòng trong nhà ở sinh viên, giá cả hợp lý (vì tiền USD chuyển sang GBP cũng không quá cao so với giá ở Anh). Nhưng khi thấy visa như vậy, mình biết là mình không thể ở căn nhà này được nữa.

Ngày mình định đặt chân đến Mỹ 15/5 chính là ngày mình nhận được kết quả visa, cần gửi hộ chiều và giấy tờ đến đại sứ quán để hoàn thiện. Mình cũng thấy may vì thời gian xét duyệt visa nhanh hơn mình nghĩ vì khi đọc trên web mình đã xác định mình sẽ phải đợi 6 tháng. Nhưng vì thời gian trên giấy tờ chương trình sẽ bắt đầu từ tháng 8 nên mình ở lại UK mùa hè, và chuẩn bị tổng kết năm học và lại tiếp tục công cuộc tìm nhà ngắn hạn ở Mỹ.

Theo yêu cầu của funding, mình không được phép ở Airbnb, nhưng thực ra nếu được ở Airbnb thì mình cũng không tìm được nơi nào hợp lý cho 3 tháng. Mình cần nhà có hợp đồng hoặc có thể book trên hệ thống cửa trường.

Thực trạng thuê nhà ở Mỹ, nếu như bạn tìm nhà cho 12 tháng thì vô cùng đơn giản tha hồ nhà sinh viên, căn hộ. Nếu là 6-9 tháng vẫn còn lựa chọn nhưng ít. Còn 3 thì thì mình đã rất vô vọng. Hợp đồng nhà tháng 5,6,7 là do một bạn sinh viên về nghỉ hè nhường lại, còn tháng 8 trở đi là mùa sinh viên nhập học, nên các cơ sở cho thuê nhà sinh viên vẫn ưu tiên sinh viên ở cả năm học hơn. Khi mình liên hệ, cũng có nhà nói mình có thể ký hợp đồng 12 tháng rồi họ sẽ giúp tìm người thuê lại hợp đồng  nhưng không đảm bảo.

Cho đến khi mình tìm được khu căn hộ cho thuê 3 tháng, mình đã apply ngay lập tức mặc mặc cho những khoản phí mình phải chịu: Phí apply để giữ chỗ $250, nhà thuê 3 tháng giá cao hơn hẳn so với thuê 6 tháng trở lên. Nhưng bởi vì chỗ hết rất nhanh và mình rất vô vọng trong khoản tìm nhà nên mình đã “liều mình” chịu khoản $250 phí apply giữ chỗ đó. Sau khi hợp đồng đến tay, mình mới nhận ra rất nhiều vấn đề. Ngoài tiền thuê nhà hàng tháng cao ra, mình cần phải trả thêm rất nhiều các khoản phí khác bao gồm phí quản lý, phí cơ sở vật chất, chưa tính tiền điện, nước, internet. Tất cả quá khoản budget của mình nhưng vì rất khó tìm nhà nên mình cũng nghĩ “thôi mình tự bù thêm, vì mình vẫn nhận stipend hàng tháng”. Nhưng vấn đề cứ càng ngày càng nhiều lên, khi mình nhận ra căn hộ không có nội thất. Mình chép miệng “OK, ngủ túi ngủ cũng được”. Thực ra ở Mỹ cón dịch vụ thuê nội thất cho sinh viên vì nhà thuê không nội thất của Mỹ rất phổ biến, chi phí thuê 1 package nội thất cho sinh viên mình xem là $150/ tháng . Lựa chọn này cũng được. Vấn đề khác lại đến là mình phải tự gọi điện mắc internet, điện nước. Thậm chí, còn có quy định trong hợp đồng là nếu mình không mắc điện nước, internet trong ngày đầu tiên mình vào thì mình phải trả mức phạt $100/ ngày. Khi đó, tất cả quá mức chịu đựng của mình. Mình tự hỏi “Mình đóng một đống phí quản lý như thế làm gì khi set up điện nước, internet cho mình họ cũng không làm”. Chuyến bay của mình hạ cánh lúc 4h30 chiều chiều thứ 6, mình tự hỏi để mình có thể về đến nhà thì liệu có kịp gọi điện mắc điện nước rồi nhận đồ nội thất được không, và với chi phí mình phải trả thì những điều này liệu có đáng không? Mình nghĩ là nếu như mình ở đây 1 năm thì đáng nhưng chỉ có 3 tháng thì mình nghĩ là không.

Mình nói lại với cô giáo thì mình chuyển sang ở khách sạn, nhưng do chi phí khách sạn nửa cuối tháng 8 rất cao (như kiểu phụ huynh đưa con đi nhập học), nên mình chỉ đủ budget ở Mỹ trong 50 ngày thay vì 3 tháng (90 ngày) như dự kiến. Và vấn đề khác là ở khách sạn mình không nấu ăn được. Nhưng rồi, đặt được khách sạn, vừa hết budget, chương trình cho mình thêm £1000 tiền ăn, mình cũng chẳng dám đòi hỏi gì nữa. Sẵn sàng đến Mỹ.

Có thể bạn sẽ hỏi tại sao mình không liên hệ người Việt Nam ở Mỹ. Mình đã liên hệ tất cả những người bạn mình quen ở Mỹ, lên Facebook, nhưng không có hội người Việt nào ở State College cả. Nếu ở Philadelphia thì có nhiều người Việt, nhưng trong cùng 1 tiểu bang Pennsylvania, bay từ Philadelphia đến State College đã mất hơn 1 tiếng bay rồi, bằng từ Hà Nội đi Đà Nẵng. Bay từ New York đến Los Angeles còn xa hơn từ Việt Nam sang Nhật, nên nói cùng ở Mỹ giúp đỡ nhau thì khó lắm. Mình cũng đã inbox vào Fanpage Hội sinh viên Việt Nam ở Pennsylvania State University, nhưng mấy tháng không có hồi âm.

Đặt chân đến nước Mỹ

Có vẻ như điều mình lo lắng nhất khi đến Mỹ là thủ tục ở Hải quan, nhưng nó lại rất nhanh. Thậm chí, người ta bảo mình xong rồi, đi đi, mình còn ở lại để hỏi thêm. Mình chỉ có 2 tiếng 30 phút để nhập cảnh, lấy hành lý và chuyển sang chuyến bay tiếp theo. Nhưng do chuyến bay từ London bị delay, nên mình chỉ có 2 tiếng để nối chuyến. Nhưng điều mình sợ lại không xảy ra, còn điều mình không nghĩ đến thì lại xảy ra, đó là thời tiết.

Khi mình vừa xuống đến Philadelphia, mở điện thoại, mình nhận tin chuyến bay đến State College bị huỷ, đồng nghĩa với việc mình không phải chạy để nối chuyến nữa nhưng đêm nay mình phải ở lại Philadelphia. Nhập cảnh xong, mình rất bình tĩnh ra quầy America Airlines để trình bày vấn đề. Cả quầy dài có mỗi mình là khách. Hãng hàng không đặt lại cho mình chuyến bay vào ngày hôm sau và cho mình khách sạn 1 đêm ở Philadelphia. Khi mình đứng đợi, bỗng nhiên điện thoại mình rung. Khi mở điện thoại, lần đầu tiên trong đời mình nhìn thấy cảnh báo khẩn cấp quốc gia kiểu đó. Ở đó thông báo tình hình mưa lụt nguy hiểm ở Philadelphia. Nhìn ra cửa sổ mưa trắng trời, sấm chớp. Sau tất cả những điều xảy ra, mình thấy “quá mệt để tiếp tục lo lắng hay sợ hãi”. Mình tự hỏi, sao đi Mỹ nhiều vấn đề vậy, mỗi làm nghiên cứu thôi mình đã thấy khó rồi. Cầm tờ voucher khách sạn trên tay, vì mình không có sim US để gọi cho khách sạn, cô nhân viên hàng không ở quầy cũng rất tốt bụng giúp mình rồi bảo mình ra bến xe bus Zone 4 để đợi.

Mình kéo hành lý ra ngoài. Sân bay Philadelphia vắng heo hút. Bình thường khi ra ngoài sân bay sẽ rất nhộn nhịp hàng quán, ít ra có mấy quầy nước, bán sim điện thoại, hay bán vé phương tiện vào trung tâm. Nhưng giữa sảnh lớn bóng loáng chỉ có mỗi mình. Mình ra ngoài, một vài hành khách cũng đang đợi xe bus về khách sạn, nhưng họ rồi cũng đi hết mà không thấy xe khách sạn của mình tới. Mình không biết gọi cho khách sạn kiểu gì. Lấy can đảm nhờ một cô cũng đang đợi xe, nhưng rồi cô ấy cũng đi mất. Một lúc sau, có một chú tài xế xuống xe đợi khách, mình đã  nhờ một chú gọi giúp. Một lần nữa, một người lạ tốt bụng giúp mình mà thậm chí còn không đứng lại nghe mình cảm ơn.

Khi chiếc xe mini bus màu xanh trắng có logo khách sạn Microtel đến, mình có thể thở nhẹ một cái. Nhưng nỗi sợ của mình lại chuyển sang kiểu khác. Sao cái xe này cũ thế? Người ta dùng chìa khoá mở cửa xe rồi đóng lại như tống mình lên chuồng vậy. Tự nhiên trong mình có một suy nghĩ rất kỳ cục “Chết rồi, vừa rồi nhờ người lạ gọi điện mà mình không biết họ gọi cho ai”. Mình sợ mình bị bắt cóc (do xem tin tức buôn người quá 180 phút/ ngày). Nỗi sợ của mình kéo dài khoảng 1 phút, sau khi xe lăn bánh từ sảnh A đến B, C, D, E, F, và lần nào chú lái xe cũng đi chậm để đợi khách. Chú cũng càu nhàu vì mấy người vừa rồi gọi xe rất gấp nhưng giờ lại chẳng thấy đâu. Tay mình vẫn cầm điện thoại xem google Map sợ xe cho mình đi đâu, nhưng nói thật giờ có đi đâu thì cửa xe khoá rồi mình cũng chẳng lao ra ngoài được.

Khi xe dừng lại ở cửa khách sạn. Mình rất hối hận về suy nghĩ kỳ cục của mình. Tại sao mình lại nghĩ xấu cho người đã gọi điện giúp mình, sao mình có thể nghĩ chú lái xe này là kẻ bắt cóc khi rõ ràng lúc mình bước lên xe chú còn nhắc mình cẩn thận. Mình nhận ra, dù mình rất ghét bị phân biệt nhưng trong bản thân mình cũng có sự phân biệt. Bởi chú lái xe là người da màu. Mình tự hỏi, nếu đó là một người xa trắng hào sảng, tươi cười thì liệu mình có nghĩ linh tinh vậy không. Suy nghĩ đó khiến mình thấy bản thân mình rất tệ.

Nhận phòng khách sạn, mình gục xuống giường ngủ một giấc dài. Thôi chẳng cần những routine, quy tắc mình đã luôn đặt ra để bản thân mình phải theo, chẳng cần rửa mặt skincare, chẳng thay đồ mình mặc nguyên cái quần bò đi từ hôm qua lên giường. Một suy nghĩ cũng thoáng trong đầu hay bắt xe vào trung tâm Philadelphia chơi để tận hưởng không khí thành thị, nhưng mở google ra thấy cảnh báo nguy hiểm, chặn đường, huỷ bus đỏ lòm Google Maps. Mình gửi tin nhắn cho bố mẹ, không dám đề cập đến cơn bão, gửi email về Nottingham giúp mình xử lý việc không check-in được khách sạn ở State College trong ngày hôm nay. Gửi email thông báo cho thầy ở PennState là mình đã đến Mỹ nhưng chưa đến State College. Mình có khóc, rồi đi ngủ liền sau đó. Khi ấy mình nhận ra và chấp nhận rằng chằng có điều gì là theo kế hoạch, mình thấy bất lực chẳng thể kiểm soát được điều gì, nhưng mình thấy hạnh phúc vì giờ này vẫn được ngủ trên giường, thấy an toàn mặc cho cơn bão và sấm chớp ngoài kia.

Và rồi cơn bão cũng qua, chúng ta cũng phải khác đi một chút

Có 3 điều mà mình nghĩ mình sẽ rút kinh nghiệm khi đi Mỹ:

  • Nếu đi khoảng 3 tháng, mình nên chọn tháng 5,6,7 dễ thuê nhà hơn.
  • Mình có thể activate esim trước khi đến Mỹ mà không cần mua sim ở cửa hàng bán sim ở sân bay.
  • Và không chỉ ở Mỹ mà nước nào cũng vậy là xem kỹ ổ cắm ở đó là loại gì trước khi đi.

Nhưng có lẽ bài học lớn nhất dành mà mình phải học đó là ngừng kiểm soát kết quả. Nhân tờ giấy Administrative processing cho visa application là điều gì đó cũng đáng sợ, nhưng cũng không phải là bị từ chối visa. Không tìm được nhà, chuyến bay bị huỷ, bão to gió lớn, một mình đến một đất nước xa lạ, tất cả không quá tệ. Rồi mình cũng phải học cách chấp nhận mọi việc xảy ra không theo kế hoạch của mình, có thể tốt hơn có thể tệ hơn, nhưng miễn bản thân vẫn an toàn. Đơn giản là chúng ta nhỏ bé, không thể kiếm soát được mọi thứ, đặc biệt con người sẽ luôn phải cúi đầu trước thiên nhiên. Chuyện gì đến thì sẽ đến.

Mình cũng rút kinh nghiệm không sợ linh tinh nữa, không đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài. Điều đó tốt cho bản thân mình, vì đơn giản sợ hãi chỉ kéo mình vào những điều tiêu cực và khiến mình đánh mất cơ hội tận hưởng mọi điều tốt đẹp xung quanh. Sáng hôm sau, cơn bảo đi qua, trời bắt đầu hửng nắng và se lạnh. Hôm nay, người lái xe bus đưa mình ra sân bay là một người da màu khác. Mình hỏi bạn ấy có làm việc ở đây hàng ngày không, vì hôm qua đón mình là một người lái xe khác. Bạn ấy hỏi mình người lái xe hôm qua có thân thiện với mình không. Mình trả lời “Có, ông ấy thân thiện và điềm đạm”. Bạn ấy bảo ông ấy đã hơn 80 tuổi những vẫn làm việc, rồi bạn ấy say sưa kể về công việc 25 năm làm y tá. Điều mình ấn tượng nhất là bạn ấy rất yêu công việc đó. Rồi khi xuống xe, bạn ấy chúc mình có công việc tốt trong ngành mình học, chúc mình về nhà an toàn và vui vẻ. Mình nói “Có thể State College là một ngôi nhà mới” rồi mình cúi đầu cám ơn, chúc bạn ấy tận hưởng công việc bạn ấy yêu thích. Bạn ấy còn nhắc mình hãy ngẩng cao đầu lên, đừng cúi như vậy rồi tươi cười tạm biệt mình.

Sau một vài ngơ ngác của mình ở sân bay vì không biết có phải dán lại tag hành lý mới không, lo lắng không dán lại liệu có thất lạc hành lý không, chuyến bay từ Philadelphia đi State College khởi hành lúc 12h45, hạ cánh an toàn, đầy đủ hành lý. State College nắng đẹp. Account PennState của mình cũng đã kích hoạt. Mình bật bài August của Taylor Swift, đi mua cục sạc cho Macbook, dạo một vòng quanh trường mới. Lại là tháng 8, một hành trình mới lại bắt đầu.

Ảnh bìa là toà nhà Old Main của trường Pennsylvania State University.

Cám ơn bạn đã đọc đến đây. Nếu bạn thấy thú vị và bổ ích hãy chia sẻ với bạn vè và đừng quên theo dõi qua Email để không bỏ lỡ những bài viết mới trên Blog. Bạn có thể để lại bình luận để cho mình biết nội dung nào bạn đang quan tâm, cũng như để lại email để mình gửi cho bạn những tài liệu hữu ích.

Theo dõi để nhận Newsletters

Theo dõi Fanpage để nhanh chóng cập nhật bài viết và chia sẻ mới nhất: https://www.facebook.com/Violetstoryblog