Tôi muốn chết nhưng tôi thèm ăn tteokbokki là cách nói khác cho mong muốn “Tôi muốn tiếp tục sống dù cuộc sống của tôi thật mệt mỏi”

Mình thấy khá tệ vì mình từng muốn đọc cuốn sách này, nhưng chưa đọc và lại nhớ ra rằng mình từng muốn đọc nó khi mình đọc tin tác giả Baek Sehee đã qua đời tuần trước. Ngay từ lúc thấy tin ấy trên báo, điều đầu, điều đầu tiên mình nghĩ đến đó là thế giới đã mất đi một người chân thật như cô ấy. Rất khí để người ta có thể bộc lộ sự tổn thương, suy nghĩ thật và vấn đề sức khỏe của mình trước quá nhiều người. Đâu ai muốn nói ra rằng tôi ghen tị với đồng nghiệp, tôi thấy buồn khi ở cùng với gia đình mình. Khi mình tìm kiếm cuốn sách này trên Google cả bằng tiếng Việt lẫn tiếng Anh, keetys quả tìm kiếm đầu tiên mình thấy không phải là cuốn sách mà là dòng thông báo “Liệu bạn có ổn không, bạn có cần giúp đỡ không”. Đơn giản vì nó chưa một từ quá nhạy cảm, đến nỗi còn vi phạm quy tắc cộng đồng. Chính bởi thế mà những người có suy nghĩ đó rất khó để chia sẻ với ai. Họ dễ bị gán mác yếu đuối và kỳ quặc bởi chính suy nghĩ của mình. 

Cuốn sách là những đoạn ghi chép về các cuộc trò chuyện giữa Baek và tham vấn tâm lý của của ấy, khi cô đối mặt với chứng rối loạn trầm cảm kéo dài (dysthymia) và rối loạn lo âu. Thông qua các buổi trị liệu, cô chia sẻ về những khó khăn hàng ngày, như việc suy nghĩ quá nhiều về cách người khác nhìn mình, ám ảnh với ngoại hình, và đấu tranh với sự nghi ngờ bản thân. Thay vì tập trung vào trầm cảm nặng, cô phản ánh một nỗi buồn dịu dàng mà rất nhiều người có thể đồng cảm.

Lòng tự trọng, và sự thiếu tự tin

Từ khóa mình thấy xuất hiện nhiều nhất trong cuốn sách là “Low self-esteem” – lòng tự trọng thấp. Sự thiếu tự tin này được biểu hiện rất rõ ràng trong những hành vi của cô ấy.

Hay so sánh mình với người khác

Đây là cảm giác mà hầu hết chúng ta đều có ít nhất một lần đời. Ngay cả khi thấy mình kém hơn hoặc giỏi hơn thì cũng là so sánh. Cô ấy so sánh bản thân với đồng nghiệp và những người cô ấy gặp. Tuy vậy, cô ấy luôn áp đặt những tiêu chuẩn xã hội khi bản thân ở vị thế yếu hơn. Ví dụ: Cô ấy tốt nghiệp trường đại học danh giá hơn tôi nhưng không bao giờ để ý đến những điểm tốt của bản thân khi gặp một người không có những gì cô ấy đang có. Baek Sehee hay rơi vào so sánh lên: cô nhận ra điểm ‘thua’ ở mình và bỏ qua những điểm mạnh riêng. Điều này khiến những tiêu chuẩn xã hội (trường, thành tích, hình thức) che lấp giá trị cá nhân khác.

Tại sao chúng ta có xu hướng chỉ thấy mình ở thế yếu?.Tiêu chuẩn xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành cảm giác tự ti. Xã hội hiện đại thường tôn vinh một số thước đo như danh tiếng, học vấn, thu nhập hay ngoại hình, khiến mỗi cá nhân dễ dàng cảm thấy “thiếu” nếu bản thân chưa đạt được những chuẩn mực ấy. Bên cạnh đó, sự thiên vị tiêu cực (negativity bias) trong nhận thức khiến con người dễ ghi nhớ thất bại, điểm yếu của mình hơn là những tiến bộ nhỏ bé hằng ngày. Chúng ta ít khi khen ngợi bản thân vì những điều tốt mình đã làm, nhưng lại không ngừng dằn vặt vì những sai sót rất nhỏ. Một nguyên nhân khác nằm ở việc thiếu khung so sánh công bằng: ta thường đem “phiên bản tốt nhất” của người khác, đặc biệt là hình ảnh họ thể hiện trên mạng xã hội, so với “phiên bản tệ nhất” của chính mình, vốn chứa đựng cả những lo lắng, sợ hãi và giới hạn cá nhân. Cuối cùng, nhiều người còn nội tại hoá thất bại, xem những điều mình chưa làm được là bằng chứng cho sự kém cỏi, thay vì hiểu rằng thành công còn phụ thuộc vào hoàn cảnh, cơ hội và thời gian. Chính chuỗi cơ chế này khiến ta dễ mắc kẹt trong cảm giác thua kém, tự ti và quên mất giá trị thật của bản thân. Tác giả không chỉ mô tả “so sánh” như hành động xã hội mà là một thói quen tự hủy: cô biết đó là vô nghĩa nhưng vẫn bị cuốn vào

Lời khuyên của tham vấn tâm lý:

“Don’t compare yourself to other people. Compare yourself to your past self.”

“Đừng so sánh mình với người khác mà hãy so sánh với chính bản thân mình ngày hôm qua.”

“Bạn luôn muốn là trung tâm của sự chú ý mọi nơi bạn đến”

Cô sống trong nỗi lo sợ rằng nếu không được người khác quan tâm hay khen ngợi, giá trị của mình sẽ biến mất. Mong muốn này không xuất phát từ sự kiêu ngạo, mà từ sự thiếu thốn tình cảm và cảm giác không được yêu vô điều kiện trong tuổi thơ. Ngay từ nhỏ, cô đã cảm nhận rằng tình yêu của mẹ và chị gái chỉ đến khi cô ngoan ngoãn, đạt thành tích hay đáp ứng kỳ vọng của họ. Vì thế, cô học cách điều chỉnh bản thân để vừa lòng người khác, luôn mỉm cười, luôn “đúng mực”, chỉ để đổi lấy sự công nhận mong manh. Thói quen ấy kéo dài đến khi trưởng thành, khiến cô phụ thuộc vào ánh nhìn của người khác như nguồn xác thực duy nhất cho giá trị của mình. Đây là một vòng lặp nguy hiểm của người có low self-esteem: càng tìm kiếm sự chú ý, cô càng đánh mất cảm giác thật về bản thân, và càng cảm thấy trống rỗng khi không còn ai công nhận.

Quan tâm nhiều đến việc người khác nghĩ gì về mình

“What matters isn’t what people say but what you like and find your joy in. I hope you focus less on how you look to other people and more fulfilling your true desires”.

“Điều quan trọng không phải là người khác nói gì, mà là điều bạn thực sự thích và tìm thấy niềm vui trong đó. Tôi hy vọng bạn sẽ bớt bận tâm về việc mình trông như thế nào trong mắt người khác, và tập trung nhiều hơn vào việc sống đúng với mong muốn thật sự của bản thân.”

Cô sống trong nỗi lo sợ bị đánh giá, bị ghét bỏ hay bị xem thường, đến mức phải liên tục điều chỉnh hành vi và cảm xúc để “phù hợp” với mong đợi của người khác. Cô thừa nhận: “I’m afraid people will think I’m weird or too much. Ví dụ, cô ấy không muốn uống rượu nhưng khó từ chối khi đến những bữa tiệc cùng người thân, bạn bè. Cô ấy tham gia câu lạc bộ phim mà lo lắng nếu như mình đưa ra ý kiến “tôi không thích bộ phim đó”. Cô ấy sợ mỗi khi giới thiệu mình làm trong lĩnh vực xuất bản ở câu lạc bộ sách, mọi người sẽ kỳ vong nhiều ở cô. Và một điều quá quen thuộc như tất cả những cô gái khác, đó là cô ấy không tự tin về vẻ bề ngoài của mình từ khi còn nhỏ.

Khó chấp nhận lời khen

Nhưng thật kỳ lạ, cô ấy khao khát sự chú ý  và công nhận đến vậy nhưng lại rất khỏ chấp nhận nó, không tin rằng mình xứng đáng với nó. Khi ai đó khen cô ấy xinh, công ấy sẽ thấy khó xử. Điều này phản ánh sự bất an sâu sắc bên trong, khi tình yêu và sự công nhận từ người khác không được tiếp nhận một cách tự nhiên, mà bị soi chiếu qua lăng kính của lo âu và sợ bị từ chối.

“Because if they go “Wow, you’re are pretty!”, you would have to keep making an effort not to disappointed them.”

“Bởi vì nếu ai đó nói, ‘Wow, bạn thật xinh đẹp!’, thì bạn sẽ cảm thấy mình phải luôn cố gắng để không khiến họ thất vọng.”

Lời khuyên từ tham vấn tâm lý

 “The important thing here isn’t whether you are being loved, it’s how you will accept the love comes your way.”

“Điều quan trọng không phải là việc bạn có được yêu thương hay không, mà là cách bạn đón nhận tình yêu đến với mình.”

Né tránh càm xúc thật của mình

Và trên hết, cô ấy thấy tội lỗi bởi tất cả những suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của mình. Cô ấy thấy lo âu, đi ăn tteabokki và lại tăng cân, cô ấy biết uống rượu sẽ khiến da mình xấu đi nhưng không thể không từ chối. Cô ấy biết ghen tị là không tốt nhưng cô ấy không thể ngừng lại. Điều này cho thấy sự giằng co giữa lý trí và cảm xúc, giữa “con người nên trở thành” và “con người thật sự của cô”. Cô ấy buồn, nhưng lại càng buồn hơn vì mình không thể vui vẻ như người khác

Lời khuyên của tham vấn tâm lý:

“I’m only saying you your enjoy the freedom of your own thoughts.”

“Tôi chỉ muốn nói rằng, bạn nên tận hưởng sự tự do trong chính những suy nghĩ của mình.”

Liệu chúng ta có thể vượt qua?

Câu chuyện tưởng như rất bình thường về một cô gái với những suy nghĩ về bản thân, ngoại hình, khát khao được yêu thương và được chú ý lại khiến nhiều người thấy chính mình trong đó. Trong khi truyền thông và sách vở thường tràn ngập những hình mẫu hoàn hảo, Baek Sehee lại dám viết về nỗi mệt mỏi, lo âu, sự xấu hổ và cả những mâu thuẫn thầm kín bên trong con người.

“Most people have trouble living in a live where their words match their actions…. Perhaps this is why we feel discomfort when reading the words of those who are always saying the right things. Because it’s rare to see someone who walks the talk. The silly thing is, we feel uncomfortable if we do find someone who walks the talk. We feel smaller next to them, afraid that they will see us for what we are and look down on us. Maybe this is why I feel more comfortable with people who are unpretentious and uncomplicated.”

Tạm dịch: Hầu hết mọi người đều gặp khó khăn trong việc sống sao cho lời nói và hành động của mình thống nhất với nhau. Có lẽ vì thế mà chúng ta cảm thấy khó chịu khi đọc những lời lẽ hoàn hảo, “đúng đắn” của ai đó, bởi thật hiếm khi thấy một người thực sự làm được những gì họ nói. Trớ trêu thay, khi thật sự gặp một người như thế, chúng ta lại thấy không thoải mái. Ta cảm thấy mình trở nên nhỏ bé bên cạnh họ, sợ rằng họ sẽ nhìn thấu con người thật của ta và khinh thường ta. Có lẽ chính vì vậy mà tôi thấy dễ chịu hơn khi ở bên những người giản dị, không màu mè, không cố tỏ ra hoàn hảo.

Khi đọc cuốn sách này, mình tự hỏi: Liệu chúng ta có thể tự mình vượt qua những suy nghĩ và cảm xúc rối ren ấy hay không? Đặc biệt là khi việc “đi gặp tham vấn tâm lý” vẫn còn xa lạ với nhiều người Việt Nam. Qua trang sách, mình nhận ra rằng tham vấn tâm lý có thể giúp ta nhìn rõ vấn đề hơn, nhưng không ai khác, chính ta mới là người phải tự đi qua bóng tối của mình. Việc thay đổi thói quen, thử làm điều gì đó mới mẻ vốn đã khó với bất kỳ ai và càng khó hơn với một tâm hồn đang bị dày vò bởi những tổn thương. Mình cũng thấy “bất lực” khi chúng ta không thể thay đổi được những gì xã hội đối xử với chúng ta. Ví dụ, từ nhỏ bố mẹ luôn nói “Nhìn con nhà người ta”, nhưng vì nói với các phụ huynh rằng, họ đừng làm như vậy nữa, thì chúng mình phải học cách “sống lạc quan”. Baek Sehee cũng tìm ra cách khá hiệu quả để đối mặt với những cảm xúc của bản thân đó là viết, và học cách nói lời từ chối.

Ở cuối sách, Baek Sehee không trở nên hoàn toàn tự tin hay mạnh mẽ. Làm sao có thể thay đổi chỉ sau vài buổi trị liệu? Nhưng điều quý giá là cô đã nhìn thấy bản thân mình rõ hơn. Cô học cách nhìn vào những điều không hoàn hảo ấy với sự dịu dàng, và trong đó, cô nhìn thấy một tia sáng nhỏ bé của hy vọng.

This book, therefore, ends not with answers but with a wish. I want to love and beloved. I want to find a way where I don’t hurt myself. I want to live a life where I say things are good more than things are bad. I want to keep failing and discovering new and better directions. I want to enjoy the tides of feelings in me as the rhythms of life. I want to be the kind of person who can walk inside the vast darkness and find the one fragment of sunlight I can linger in for a long time.

Some day, I will.

Vì thế, cuốn sách này không khép lại bằng những câu trả lời, mà bằng một điều ước.

Tôi muốn được yêu và cũng muốn biết cách yêu thương.

Tôi muốn tìm ra con đường mà ở đó, tôi không còn làm tổn thương chính mình.

Tôi muốn sống một cuộc đời mà tôi nói “mọi thứ thật tốt” nhiều hơn là “mọi thứ thật tệ”.

Tôi muốn tiếp tục vấp ngã, rồi lại khám phá ra những hướng đi mới và tốt đẹp hơn.

Tôi muốn tận hưởng những đợt sóng cảm xúc trong tôi như những nhịp điệu của cuộc sống.

Tôi muốn trở thành người có thể bước đi giữa bóng tối mênh mông, và tìm thấy một mảnh ánh sáng nhỏ bé để nán lại thật lâu.

Rồi một ngày nào đó, tôi sẽ làm được.

Baek Sehee nắm bắt được nghịch lý tinh tế của con người: vừa mệt mỏi sống cùng nỗi buồn, vừa vẫn muốn tiếp tục bước đi. Giống như một đĩa tteokbokki ấm nóng trong ngày tồi tệ, lời văn của cô mang đến cảm giác ấm áp và đồng cảm, nhắc chúng ta rằng, dù trong tổn thương, ta vẫn có thể tìm thấy sức mạnh, và ta không hề cô đơn trên hành trình của chính mình.

Và khi khép lại trang sách, có lẽ mỗi người có thể tự nói với chính mình vài điều nhỏ bé, như một cách ôm lấy bản thân:

Being imperfect is all right, and being awkward is okay. You don’t have to cheer up. I can do well today, or not. It’ll be an experience either way. And that’s fine.

Life is all about getting better and getting worse, and getting better again, so getting worse is a natural part of life and I just have to learn to deal with it.

I am sad, but I’m alive, and living through it. That’s my solace and joy.

Không hoàn hảo cũng không sao, vụng về một chút cũng chẳng hề gì. Bạn không cần phải gượng cười hay tỏ ra mạnh mẽ. Hôm nay tôi có thể làm tốt, hoặc không. Dù thế nào thì đó cũng là một trải nghiệm, và như thế cũng đủ rồi.

Cuộc sống vốn là quá trình lúc tốt hơn, lúc tệ đi, rồi lại tốt hơn nữa. Vì vậy, việc “tệ đi” cũng là một phần tự nhiên của đời sống, và tôi chỉ cần học cách đi qua nó.

Tôi buồn, nhưng tôi vẫn đang sống, và đang đi qua nỗi buồn ấy. Đó chính là niềm an ủi và niềm vui của tôi.

Cám ơn sự kiên nhẫn của bạn khi bạn đã đọc đến đây. Nếu bạn thấy thú vị và bổ ích hãy chia sẻ với bạn bè và đừng quên theo dõi qua Email để không bỏ lỡ những bài viết mới trên Blog. Bạn có thể để lại bình luận để cho mình biết nội dung nào bạn đang quan tâm, cũng như để lại email để mình gửi cho bạn những tài liệu hữu ích.  

Theo dõi để nhận Newsletters 

Theo dõi Bookstagram của mình để đọc review sách khác https://www.instagram.com/vitamin.books/

Theo dõi Fanpage để nhanh chóng cập nhật bài viết và chia sẻ mới nhất: https://www.facebook.com/Violetstoryblog