Shadow work – một khái niệm mình đã từng ghi chú lại trong sổ tay từ khá lâu, kèm theo vài hướng dẫn trải bài Tarot để tự soi chiếu bản thân. Nhưng mãi đến gần đây, mình mới thực sự cảm được nó bằng trải nghiệm cá nhân.

Bài viết này không đến từ góc nhìn của một chuyên gia. Mình không phải nhà trị liệu, cũng không là người giảng dạy tâm linh. Mình chỉ là một người đang trên hành trình đi sâu vào nội tâm, và bắt đầu nhìn ra những điều vô thức đã âm thầm điều khiển cuộc sống của mình: những phản xạ, những nỗi sợ, những vấn đề lặp lại, và cả những tổn thương và những mối quan hệ độc hại… Mỗi người sẽ có một hành trình khác nhau. Điều mình chia sẻ ở đây, chỉ mong có thể cho bạn thêm một góc nhìn, hay đơn giản là một chút can đảm để bắt đầu dám đối diện với “phần bóng tối” trong bạn. Không cần phải bắt đầu bằng Tarot hay bất kỳ công cụ nào, đôi khi một bộ phim, một đoạn nhạc, hay một khoảnh khắc xúc động bất chợt cũng đủ để gợi lên điều gì đó sâu bên trong.

Shadow work – Hành trình đối diện với phần tối trong mình

Carl Jung – Người đưa ra quan điểm về Shadow Work

Carl Gustav Jung (1875–1961) là một bác sĩ tâm thần, nhà phân tâm học người Thụy Sĩ và là người sáng lập ra trường phái Tâm lý học phân tích (Analytical Psychology). Ông từng là học trò của Sigmund Freud (1856–1939, người được xem là cha đẻ của phân tâm học (psychoanalysis). Freud là người đầu tiên đưa ra khái niệm về vô thức (unconscious mind) – một phần của tâm trí nằm ngoài ý thức nhưng ảnh hưởng mạnh mẽ đến suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của con người. Sau này Carl Jung tách ra với nhiều quan điểm độc lập và sâu sắc hơn về tâm thức con người.

Jung không chỉ quan tâm đến bệnh lý tâm thần, mà còn đào sâu vào chiều sâu của tâm hồn, nơi trú ngụ của các biểu tượng, giấc mơ, và những phần vô thức mà chúng ta thường không nhận ra. Ông đặc biệt nổi tiếng với các khái niệm như: Vô thức tập thể (collective unconscious), nguyên mẫu (archetypes), persona (mặt nạ xã hội) và đặc biệt là Shadow – cái bóng tâm lý.

Mình không muốn đi sâu vào những vấn đề tâm lý học, vì đây cũng không phải chuyên môn của mình. Bạn có thể tìm đọc một số cuốn sách của Carl Jung và Sigmund Freud đã được dịch và giới thiệu ở Việt Nam. Mình đọc cuốn Id, Ego and superego của Sigmund Freud; Man and his symbols và thăm dò tiềm thức của Carl Jung. Mình nhắc đến phần này để khẳng định rằng, vấn đề về tâm hồn, vô thức, shadow này là khái niệm được đưa ra bởi những nhà tâm lý học, không phải là của một Tarot reader, mặc dù các trải bài Tarot có thể giúp bạn nhìn ra một vài vấn đề và những vấn đề này nghe có vẻ huyền bí. Hiểu được nguồn gốc của Shadow work hay vô thức, chúng ta có thể tiếp cận chúng một cách hoàn toàn lý trí, nếu bạn không tin vào “phép màu” hay không thích mấy chuyện tâm linh.

Shadow – góc tối bên trong mỗi người

Chúng ta thường cố gắng kiểm soát tương lai, né tránh nỗi sợ, hoặc bị cuốn vào những nỗi đau lặp đi lặp lại mà không hiểu vì sao. Theo Carl Jung, tất cả những điều đó là “tín hiệu” đến từ Shadow, phần bóng tối trong vô thức của mỗi người.

Shadow, theo Carl Jung, là phần “bóng tối” trong tâm thức của mỗi người. Nó chứa đựng những mặt tính cách, cảm xúc, ham muốn mà ta từng bị dạy là “xấu”, “không nên”, nên đã vô thức đẩy nó ra khỏi ý thức. Nhưng dù bị che giấu, nó vẫn tồn tại, và ảnh hưởng mạnh mẽ đến hành vi, lựa chọn, và cảm xúc hằng ngày.

Shadow work là hành trình quay về, đối diện và chữa lành những phần bị đè nén trong chính mình: cảm xúc tiêu cực, ký ức bị lãng quên, những mặt tính cách ta không muốn thừa nhận. Chữa lành thực sự không phải là một chiếc vé giúp bạn thoát khỏi khổ đau. Trái lại, Jung tin rằng chỉ bằng cách nhìn thẳng vào khổ đau, ta mới thật sự bước vào quá trình trưởng thành nội tâm.

Hãy tưởng tượng tâm trí như một căn phòng. Dưới gầm giường, có một con chuột “ngất xỉu đã lâu”. Bạn có thể lau dọn mọi thứ, xịt tinh dầu thơm, nhưng nếu không dọn “con chuột” ấy đi, căn phòng vẫn sẽ ám mùi. Càng để lâu, mùi càng nặng, đến nỗi bạn sẽ không thể ngủ nổi, dù bên ngoài có thể trông vẫn chỉn chu, thơm tho. Tâm trí của chúng ta cũng vậy, không phải vấn đề nào cũng nhìn thấy rõ, và càng để lâu bạn càng vô tình thu hút những khổ đau cho mình.

Shadow work là hành động dũng cảm lật chiếc giường lên, đối diện với sự thật khó chịu đó, cái mùi hôi nồng nặc và cái cảnh tượng đáng sợ đó và chủ động làm sạch. Không dễ dàng, không nhẹ nhàng nhưng cần thiết. Bởi chỉ khi làm sạch phần bóng tối ấy, bạn mới có thể thật sự sống trong sự thoải mái sáng rõ, tự do và toàn vẹn.

“Everyone carries a shadow and the less it is embodied in the individual’s conscious life, the blacker and denser it is.” _ Carl Jung

Mỗi người đều mang một cái bóng và càng ít thể hiện ra trong cuộc sống ý thức, thì nó lại càng trở nên đen tối và đậm đặc hơn.

Ví dụ về ảnh hưởng của cái bóng – shadow

Hôm trước mình xem một bộ phim tên là Hồi ức của Matsuko. Bộ phim kể về nhân vật Matsuko. Matsuko từng là một cô gái tốt bụng, mơ mộng, yêu cái đẹp và rất mong muốn được yêu thương. Nhưng tuổi thơ của cô bị tổn thương sâu sắc vì luôn cảm thấy cha mình yêu em gái hơn mình, dẫn đến cảm giác bị bỏ rơi và thiếu giá trị bản thân. Lớn lên, Matsuko bắt đầu trượt dài trong những lựa chọn sai lầm trong tình yêu: cô yêu những người đàn ông không xứng đáng, bị phản bội, đánh đập, thậm chí liên lụy vào tội phạm. Sau nhiều đau khổ, cô vẫn không thể dứt ra khỏi những người đàn ông khiến mình đau khổ. Dù trải qua vô số biến cố, Matsuko vẫn không ngừng đi tìm kiếm tình yêu – thứ cô chưa bao giờ thực sự có được.

 Bạn có thể xem review phim trong video dưới đây.

Phân tích một chút về shadow của nhân vật Matsuko mà mình tin rằng chúng ta sẽ đâu đó thấy bản thân mình trong đó.

  • Cái bóng của Matsuko: Cô bắt đầu tin rằng “mình phải làm gì đó để xứng đáng được yêu”.
  • Nguyên nhân: Matsuko lớn lên trong gia đình có em gái bị bệnh. Dù cha cô không cố ý, nhưng sự ưu ái dành cho em gái khiến Matsuko cảm thấy mình không được yêu thương. Từ nhỉ Matsuko đã phải làm một đứa trẻ có trách nhiệm, nhường nhịn cho em, không đòi hỏi gì cho bản thân. Đó là lý do khiến cô luôn cố gắng làm tốt mọi kỳ vọng để được yêu thương, và cũng luôn nghĩ cho người khác nhiều hơn bản thân mình.
  • Biểu hiện những hành vi và những mối quan hệ bị chi phối bởi cái bóng: Cô tin rằng chỉ cần yêu đủ, mình sẽ được yêu lại, mình phải hi sinh cho người khác. Từ đó, cô gặp toàn những người đàn ông lợi dụng lòng tốt của cô. Matsuko sợ bị chối bỏ, bỏ rơi, nên rất khó thoát ra khỏi những mối quan hệ độc hại.
  • Biểu hiện hành vi chối bỏ cái bóng: Dù cuộc sống tăm tối, Matsuko vẫn luôn cố gắng tỏ ra lạc quan, “ổn”, hài hước, nhưng nội tâm lại đầy cô đơn, hỗn loạn. Cô cố gắng phủ nhận phần yếu đuối, thiếu thốn bên trong bằng một lớp vỏ vui vẻ. Những người thân không biết vấn đề của cô để giúp đỡ.

Liên quan đến những mối quan hệ, mình lại phải nhắc lại quan điểm mình rất ghét khi người ta nói con gái càng xinh đẹp, càng giỏi giang, càng tốt, càng được gia đình bao bọc càng dễ gặp trai hư. Đây là quan điểm dựa trên bề mặt. Sự thật là, bạn không gặp người tệ vì bạn xinh hay giỏi, mà vì bên trong bạn có một phần bóng tối chưa được nhận diện, có thể là nỗi sợ cô đơn, cảm giác không xứng đáng, niềm tin sai lệch về tình yêu, hoặc bất cứ một lý do nào khác cần được hiểu và chấp nhận.

Liệu có phải con gái càng xinh, càng giỏi thì lại càng dễ gặp trai hư?

Shadow của mình khác với Shadow của bạn. Có rất nhiều các kiểu shadow với biểu hiện khác nhau bắt nguồn từ những nguyên nhân khác nhau. Ví dụ:

  • Nỗi sợ bị bỏ rơi, không được công nhận, tổn thương từ thời thơ ấu, khiến bạn luôn phải gồng mình lên để làm một người tốt, làm hài lòng tất cả mọi người.
  • Nối sợ bị phản bội dẫn đến sự ghen tuông thái quá, luôn muốn kiểm soát đối phương và cần nhìn thấy tình cảm phải được chính minh.
  • Niềm tin tiềm ẩn rằng giá trị bản thân gắn liền với thành tích, có thể bắt nguồn từ tuổi thơ bị so sánh, kỳ vọng cao hoặc thiếu sự công nhận, khiến chúng ta làm việc quá mức, không cho phép bản thân nghỉ ngơi.
  • Bạn từng bị chế giễu là yếu đuối, mè nheo, vô dụng, khiến bạn luôn tỏ ra ổn, mạnh mẽ, giỏi giang, độc lập… nhưng thực chất rất cô đơn.

Bởi vì sự đa dạng này, nên không ai có thể cho bạn cách giải quyết, ngoài chính bạn. Muốn thoát khỏi những vòng lặp tổn thương, không phải trốn tránh, mà là hiểu rõ bản thân để không thu hút hay bám víu vào những điều khiến bạn đau. Shadow work chính là cách để bắt đầu thực sự chữa lành.

 “Like plants, so men also grow, some in the light, others in the shadows. There are many who need the shadows and not the light.”_Carl Jung

Những điều mình học được từ Shadow work

Shadow – cái bóng, cái tên đã nói nên phần không được nhìn thấy bên trong chúng ta. Chúng ta luôn muốn che giấu những đặc điểm này vì chúng coi là tiêu cực, chúng ta được dạy là xấu, hoặc chúng ta bị chỉ trích thậm chí khinh miệt khi thể hiện chúng ra. Tuy nhiên, dù bị dãn nhãn là tiêu cực, một điều đáng xấu hổ nhưng Shadow không phải điều xấu. Chúng chỉ ở trong bóng tối, bị che đi, chứ không phải là mang ý nghĩa tăm tối gì cả. Mình định nghĩa những điều xấu ở đây là những điều mang lại cho chúng ta những trải nghiệm, cảm xúc không thoải mái. Đôi khi có một việc người này cho là tốt nhưng nhìn dưới góc độ khác là xấu. Chúng ta hãy nhìn vấn đề này dưới góc độ của bản thân mình.

Có mấy điều mình học được từ Shadow work.

Điều đầu tiên, chúng ta không phải là thiên thần chỉ toàn tình yêu và ánh sáng. Nhận ra phần không hoàn hảo của bản thân để chúng ta có thể sống một cách trọn vẹn

Chúng ta có thể dễ dàng chỉ trích người khác nhưng không dễ nhận ra vấn đề của mình. Trong một vấn đề, người đứng ngoài luôn là người tỉnh táo hơn. Những đặc điểm “không tốt lắm” mà bạn có thể sở hữu bao gồm: ghen tị, ghen ghét, ích kỷ, tự cho mình là trung tâm, kiêu ngạo, tự phụ, ám ảnh về ngoại hình, khao khát sự công nhận, phụ thuộc vào lời khen ngợi, phán xét, cạnh tranh. Ví dụ, nhìn lại bản thân mình, với tất cả những bài kiểm tra đã phải trải qua từ thời đi học, những cuộc thi, phải trải qua những cuộc cạnh tranh khốc liệt để dành học bổng, thăng tiến trong công việc, một điều mình không thể phủ nhận là mình rất cạnh tranh và hiếu thắng. Ai mà chẳng đôi lần sửa ảnh 7749 lần để post lên Facebook, Insta để làm gì khi không để tìm kiếm sự công nhận, lời khen của người khác. Một lời buông lời chê bai người khác liệu có phải một lần kiêu ngạo nghĩ mình hơn người không?

Tất cả những điều đó là một phần trong bản chất con người, chỉ là chúng ta nhận diện và chế ngự chúng ra sao. Ngày xưa mình từng viết một bài về sự ghen tị của mình. Cái tính hay GATO của mình cũng không phải không có tác dụng.

So sánh, ghen tị một chút đôi khi để biết mình thực sự muốn gì

Điều mình muốn nói ở đây là, mọi điều trong cuộc sống cần có sự cân bằng, cái gì nhiều quá đều không tốt. Chẳng có 2 toàn những điểm tốt cả. Điều đáng sợ không phải là nhận ra bản thân mình cũng đầy tham, sân, si, mà là để cho nó vô thức điều khiển hành vi của mình. Đồng xu thì phải có 2 mặt sấp ngửa, cây có cành vươn lên ánh sáng thì gốc phải cắm sâu xuống đất. Shadow không phải kẻ thù. Nó là một phần bên trong bạn, một phần từng bị tổn thưởng, không dễ chịu, xấu hổ, bị lãng quên. Sự chối bỏ phần tối ấy cũng như từ bỏ một phần của bản thân, và như vậy chúng ta không thể nào sống trọn vẹn. Shadow liên tục phát tín hiệu để được chú ý, dể chúng ta có thể sống trọn vẹn là chính mình.

No noble, well-grown tree ever disowned its dark roots, for it grows not only upward but downward as well _ Carl Jung

Điều thứ 2, không dễ dàng để chấp nhận, đặc biệt là với một đứa luôn tự hào mình là con ngoan trò giỏi như mình, đó là không phải điều gì chúng ta được dạy cũng đúng.

Hồi nhỏ chúng ta được dạy, yếu đuối là xấu, phái sống lý trí, chúng ta phải làm hài lòng người khác, chúng ta không được đòi hỏi, chúng ta phải cho đi nhiều hơn, hi sinh vì người khác, không được đố kỵ, không ghen tị, không giận giữ, phải cư xử đúng mực… Toàn những điều cao quý, thậm chí được xã hội tôn vinh về đạo đức, thậm chí còn được đè thêm một lớp tôn giáo nữa để người ta nghĩ rằng hôm nay tôi chịu thiệt để hi vọng sau này trời sẽ trả lại cho tôi. Để rồi lỡ một ngày ta có vô tình đòi hỏi “tôi xứng đáng với những điều tốt hơn, tôi muốn sống cuộc sống của riêng mình”, chúng ta lại bị dán nhãn “đồ ích kỷ, đồ tham lam” và bị chỉ trích, thấy tội lỗi. Thế rồi mình cứ luẩn quẩn trong câu hỏi “Thế liệu mình có nên sống cuộc sống của riêng mình? Liệu trở thành người ích kỷ có sao không?” Mình khẳng định lại, mình tin vào Phật Giáo, hay bất cứ những tôn giáo nào cũng chỉ hướng con người ta đến sự giải thoát khỏi khổ đau và những điều tốt đẹp, nhưng mình ghét những giáo lý không đi tới tận gốc rễ mà bóp méo và những hành vi tháo túng. Mình sẽ viết bài Blog khác về đức tin của mình sau, còn bài này là về Shadow, một vấn đề tâm lý.

Cái suy nghĩ này, khiến mình bước vào giai đoạn “nghi ngờ nhân sinh”, và rất nhiều những thất vọng bởi tự nhiên mình nhận ra niềm tin bao năm sụp đổ, bao năm mình cố gắng bỏ thời gian, công sức, với tất cả sự chân thành mà lại làm những việc mang lại đau khổ cho mình, khi nhận ra những người thân thiết xung quanh đã yêu thương mình không đúng cách và có rất nhiều những điều khiến mình tự hào lại trở thành sợi dây trói buộc mình. Nhưng sau đó, mình có thể xoa dịu những thấy bằng sự thấu hiểu, không oán trách, không tiếc nuối. Bởi vì con người chúng ta không ai hoàn hảo, chúng ta chỉ đang học cách sống hòa hợp cùng nhau. Và chúng ta nhận ra sự thật muộn màng còn hơn không. Bởi vậy đừng trốn tránh, mình vẫn luôn nghĩ rằng, để chúng ta có thể trở nên tốt hơn, việc đầu tiên là chúng ta phải nhận ra mình đã chưa làm tốt ở chỗ nào. Những điều không như ý đến trong cuộc sống cũng như một tín hiệu để chúng ta nhìn lại.

Một bài Blog mình từng viết, khi mình bắt đầu nhận ra Shadow của mình.

Có phải tôi đang sống là ai đó vì cảm giác được cần đến?

Điều thứ 3, chúng ta có thể tránh được những tổn thương gây ra cho người khác khi chúng ta nhận diện được shadow

Bản ngã của chúng ta thường bắt đầu phát triển từ thời thơ ấu khi chúng ta đặc biệt dễ bị hấp thụ thái độ và năng lượng của môi trường xung quanh, cũng như trải qua chấn thương mà chúng ta chưa có một lớp bảo vệ nào hay chưa được trang bị để đối phó. Bởi vậy, hãy cẩn thận với từng câu nói bạn nói với trẻ con. Đứa trẻ hồn nhiên ngây thơ, trong sáng như trang giấy trắng, đừng để sự vố ý của người lớn vẽ một vết đen lên trang giấy đó. Dù sau này, khi lên lớn, chúng phải tự gánh chịu những tổn thương. Chẳng đứa trẻ quay lại và chỉ thẳng vào mặt người lớn và trách “Ngày xưa ông bà đối xử với tôi thế này là sai”, nhưng thật bất công cho những đứa trẻ phải chịu tổn thương từ một người không thể thay chúng sống cuộc sống của mình, thậm chí cũng chẳng phải bố mẹ người thân gì.

Có thể chúng ta nhớ chuyện cũ đấy. Mình có nhớ mấy chuyện nè. Nên nhiều khi cuốn nhật ký truy vết nguồn gốc của những tổn thương, nếu đặt vào trong bối cảnh của phim kinh dị không khác gì danh sách “bào thù” luôn. Nhưng trong con người có phần tối thì cũng có phần sáng. Không phải vì có bóng tối bên trong mà chúng ta đều trở thành những kẻ xấu xa. Điều quan trọng là chúng ta học cách đối mặt, tha thứ và buông đi như thế nào. Phần này, mình nghĩ cần chiêm nghiệm thêm về đạo đức và tôn giáo vì trong vấn đề Shadow work không cho bạn câu trả lời. Tuy nhiên, nhận diện shadow này để chúng ta cẩn thận hơn với những lời nói và hành vi đối với người khác. Đừng để mình gây giận giữ cho bạn, rồi bạn lại mang cái giận giữ khác ném cho mình, ném cho người khác nữa. Vậy thì chúng ta sẽ cùng kéo nhau đi vào bóng tối.

“This thing of darkness I acknowledge mine.”_ William Shakespeare

Mục tiêu cuối cùng là bạn học cách tha thứ cho chính mình, hiểu vì sao mình có những phần tính cách không dễ thương cho lắm, chấp nhận những phần từng bị mình che giấu, và từ đó, chuyển hóa sang một trạng thái sống nhẹ nhàng, bao dung và hạnh phúc hơn. Con người không hoàn hảo, và chúng ta không bao giờ nên ngừng học,  đặc biệt là học về chính bản thân mình.

Thực hành Shadow work

Shadow Work là một quá trình tự nhận diện, quan sát và làm việc với những phần “bóng tối” bên trong bản thân – những suy nghĩ, cảm xúc, ký ức hoặc hành vi mà ta thường phủ nhận, kìm nén hoặc trốn tránh vì cho rằng chúng “xấu”, “sai”, hoặc “không nên có”.

Quá trình này diễn ra từ từ, nhẹ nhàng không phải bật công tắc đèn rồi bỗng niên bạn thấy sáng chưng. Trong Shadow work, những điều bạn phải đối mặt không hề dễ nghe. Đó không phải một lời an ủi mà đôi khi nó khiến những niềm tin bạn đã củng cố bao năm tháng sụp đổ, khiến bạn thấy bản thân mình không tốt như mình nghĩ. Vậy nên, chúng ta cần sự dũng cảm và sẵn sàng, cũng như hiểu rõ mục đích của bản thân. Đây cũng không phải cuộc chiến để xóa bỏ phần bạn cho là không tốt, mà là sự thấu hiểu. Có một vấn đề sẽ cần soi chiếu nhiều lần. Thôi tạm quên con chuột ngất xỉu đi, hãy tưởng tượng trò chơi đi tìm kho báu, thứ bạn cần tìm sẽ nằm rải rác ở nhiều góc ngách khác nhau. Và thực sự chúng ta cũng không muốn đối diện với quá nhiều bóng tối cũng một lúc nhưng mỗi lần đỗi diện xong, mình cảm giác như một gánh nặng được hạ xuống. Cũng không có một công thức nào cả. Mình không thể nói bạn cũng có vấn đề giống mình nên hãy làm theo cách của mình đi. Hành trình dài không phải để bạn nản lòng, mà để bạn tận hưởng cảm giác trên hành trình đó.

Chuẩn bị cho Shadow work

Trước khi bắt đầu, mình muốn lưu ý rằng, nếu bạn thấy cuộc sống của mình ổn, không có vấn đề gì, thì bạn không cần đọc tiếp đâu, và bạn cũng không cần tự nhiên một ngày đẹp trời tự soi xét bản thân chẳng vì lý do gì cả. Còn nếu bạn sẵn sàng, chúng ta đọc tiếp nhé.

 Sự tin tưởng

Mình nghĩ khi bất cứ hành trình nào chúng ta cần có sự tin tưởng. Nếu bạn đọc tới đây thì bạn không nghĩ đoạn trên mình viết liên thiên đâu nhỉ? Và bạn cũng mong muốn nhận diện bóng tối của bản thân mình? Mình xin chia sẻ một chút về hành trình của mình.

Thực ra, trước kia sau khi biết Carl Jung nói về hệ thống biểu tượng có khả năng giải mã tâm linh, vô thức, và hành trình cá nhân như trong Tarot, mình mới quyết định học Tarot. Nhưng sau này tìm đọc sách Carl Jung, chẳng thấy một câu nào rõ ràng về Tarot mà chỉ có sách về những tác giả nghiên cứu sau này, mình cũng không hối tiếc về việc đọc Tarot. Bởi từ khi tìm hiểu về Tarot đến giờ và hiểu một vài lý luận của Carl Jung, mình đã hiểu hơn về bản thân và thấy trân trọng cuộc sống của mình hơn rất nhiều.

Với mình, “phép màu” là để cảm nhận, không phải để chứng minh. Để có thể hiểu, chúng ta phải biết, xem xét sau đó trải nghiệm. Bạn sẽ không thể biết được vị của môt món ăn thế nào nếu chưa một lần ăn. Một số trải nghiệm tâm linh hay quá trình chữa lành cũng vậy, chúng chỉ có thể được hiểu qua trải nghiệm cá nhân. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng ta dễ dàng tin vào mọi thứ. Mình luôn nhấn mạnh: cần tỉnh táo để tránh những hành vi mê tín, lầm lạc hay thậm chí là bị lừa đảo dưới cái mác “tâm linh” hoặc “chữa lành”. Thẳng thắn mà nói, mình là một đứa… khá keo kiệt. Mình tiếc tiền, và vì vậy, mình không bao giờ khuyến khích bạn bỏ tiền vào những khóa học “yêu bản thân”, “kết nối vũ trụ”, hay “chữa lành” nếu nó không đúng bản chất, không giải quyết được vấn đề cốt lõi hoặc không xuất phát từ nhu cầu thực sự bên trong bạn.

Sự kiên nhẫn

Mình nhắc lại, chữa lành không phải một vé tàu giúp bạn lập tức đăng xuất khỏi khổ đau. Bạn phải tìm và ngửi cái mùi của con chuột trước khi dọn nó đi. Shadow Work không phải một liệu pháp thay đổi bạn sau một đêm. Nó là một hành trình dài, lặp lại, và cần rất nhiều sự kiên nhẫn, tự vấn, phản tư, suy nghĩ, với cả bản thân và quá khứ của chính mình và quan trọng là hành động thay đổi.

Không ai có thể làm thay bạn được, dù bạn có chi bao tiền đi du lịch chữa lành cũng không thể giúp bạn nhìn vào sự tổn thương từ quá khứ. Bạn có trả bao nhiêu tiền đi therapy rồi bạn cũng phải gọi tên, nhận diện, và chấp nhận vấn đề của bản thân mình. Kiên nhẫn không chỉ là chờ đợi, mà là tin tưởng vào tiến trình, ngay cả khi bạn chưa thấy kết quả rõ ràng.
Và nhớ, cái bóng chỉ mạnh khi bạn không nhìn nó. Một khi bạn đủ dũng cảm để ở lại với nỗi đau, bạn đã bắt đầu chữa lành rồi.

Có 2 cách mình hay làm đó là viết nhật ký và dùng Tarot.

Những câu hỏi chúng ta tự hỏi chính mình

Mình có thói quen viết nhật ký từ nhỏ, và thực sự mình cảm thấy việc viết mang lại nhiều ý nghĩa cho bản thân mình.

Nhật ký, sổ tay, planner và cây bút mực

Việc bạn có thể làm hàng ngày là quan sát cảm nhận, suy nghĩ của bản thân. Khi thấy một cảm giác khó chịu nổi lên ví dụ sự ghen tị, hay nóng giận, bạn có thể tự hỏi “ Sự ghen tị này đến từ đâu? Cảm giác khó chịu này tại sao mà tới? Vết thương nào trong tối đang nói ra sự tiêu cực này?”

Dưới đây là một vài câu, chủ để mình ví dụ từ những vấn đề mình hay gặp phải. Bởi bản thân mình nhìn ra vấn đề từ những mối quan hệ mình có, hoặc những cảm xúc khi mình gặp một ai đó (có thể là yêu, có thể là ghét), và những điều khiến mình sợ.

  1. Mục tiêu của bạn khi thực hành Shadow work là gì?
  2. Điều gì khiến bạn hối tiếc? tại sao? Và bạn sẽ làm khác đi nếu đối mặt điều đó trong tương lai như thế nào?
  3. Có điều gì khiến bạn không thoải mái từ những người thân của bạn hay những người bạn gặp?
  4. Bạn có ghét hay giận ai không? Tại sao? Cảm giác này từ đâu mà tới?
  5. Thất bại gần nhất của bạn là gì? Bạn cảm thấy như thế nào?
  6. Có lời nối dối nào bạn thường xuyên nói dối người khác và chính mình không?
  7. Hãy thử viết về những mối tình đã qua, đặc điểm chung của họ là gì?
  8. Điều gì khiến bạn tự tin và thiếu tự tin nhất về bản thân mình? Tại sao?
  9. Khi nào bạn cảm thấy vui trọn vẹn mà không sợ hãi hay lo lắng gì cả?
  10. Có kỳ niệm tuổi thơ nào khiến bạn nhớ đến tận bây giờ? Kể 1 chuyện vui và 1 chuyện không vui? Chúng ảnh hướng đến thói quen và quan điểm sống của bạn ra sao?
  11. Bạn sợ nhất điều gì? Tại sao? Kỷ niệm nào gắn liền với nỗi sợ đó.

Bạn cần chắc chắn rằng mình sẽ viết chân thực nhé. Không ai đọc, không ai phán xét bạn đâu, đừng sợ. Đôi khi bạn có thể gặp một vài câu hỏi cho chính mình sau khi xem một bộ phim, đọc một cuốn sách. Mỗi lần có một cảm xúc, suy nghĩ gì đó chồi lên, hãy ghi lại một cách thành thật. Khi không có thời gian ngồi viết nhật ký mình có thể tranh thủ note nhanh trong điện thoại. Thói quen suy ngẫm tự phản tư không phải tự nhiên mà có, nhưng tin mình đi, sau một thời gian bạn sẽ trở thành một người sâu sắc hơn rất nhiều.

Viết những con chữ biết chữa lành

Bạn cũng có thể bắt đầu thiền định để cảm thấy tĩnh tâm hơn, nhưng mình cũng không phải chuyên gia thiền định, chỉ có một ít mình học được từ thiền định, mình ghi lại dưới đây.

Những điều mình học được từ tập thiền

Dùng Tarot trong Shadow work

Dùng Tarot đơn giản chỉ là những điều ẩn chứa được biểu hiện qua những biểu tượng hình vẽ trong lá bài. Như ở trên mình nói, bạn xem một bộ phim, một bức tranh, một cuốn sách, tự nhiên thấy xúc động và suy ngẫm về câu chuyện của mình. Tarot cũng như vậy, bạn hãy xem những lá bài trước mặt gợi lên cho bạn những suy nghĩ, cảm giác gì. Hãy chọn một chỗ yên tĩnh, an toàn, thoải mái để bạn có thể hoàn toàn tập trung vào cảm nhận của mình. Trước đây, mình có ghi lại thông điệp mình trải bài trong nhật ký nhưng dạo này mình nói ra những điều mình cảm nhận và ghi âm lại.

Mình từng đến với Tarot với mong muốn tìm câu trả lời. Nhưng rồi mình nhận ra, nhiều câu hỏi mình từng đặt ra không thực sự đưa mình đến đâu,  chỉ khiến mình cố kiểm soát tương lai, thay vì hiểu đúng vẫn đề. Ví dụ những trải bài kiểu: “Người ấy có quay lại không?”, “Mối quan hệ này sẽ ra sao?” …đều xuất phát từ nỗi sợ mất mát, từ khát khao kiểm soát. Nhưng mình tự hỏi: Liệu người đó quay lại có thật sự là điều tốt không? Và liệu chúng ta có thể ép một ai đó  hay một mối quan hệ giữ mãi ở cạnh mình, nếu điều đó không còn đem lại bình yên? Từ đó, mình dừng việc xem Tarot theo hướng dự đoán tương lai. Mình bắt đầu quay về những câu hỏi gốc rễ. Thực sự trong cảm nhận của mình, tarot cho bạn câu trả lời nhưng bạn cần đặt đúng câu hỏi. Trong trải bài Tarot, Shadow work hiện ra như một câu trả lời rõ ràng: tất cả những nỗi đau, nỗi sợ, thói quen lặp lại… đều bắt nguồn từ phần “cái bóng” bên trong mình – phần mà mình đã né tránh rất lâu.

Bàn về Tâm linh (Phần 2): Cách mình tự học Tarot và những điều mình đã học được

Những vấn đề bên trong nội tâm có thể hiện lên dưới bất cứu trải bài nào, ví dụ như trải bài New Moon, Full Moon mình vẫn trải hàng tháng, trải bài nhìn lại năm cũ và chuẩn bị cho năm mới mình đã hướng dẫn.  Dưới đây là một số trải bài Tarot minh sưu tập để soi chiếu Shadow work.  

Trải này bày mình học từ Biddy Tarot, mỗi lá bài trả lời 1 câu hỏi.

  1. Đứa trẻ bên trong mình đang muốn nhắn nhủ điều gì?
  2. Mình đang che giấu điều gì khỏi chính bản thân?
  3. Điều gì mình đang chưa nhìn thấy rõ?
  4. Mình đang gán ghép (hoặc phóng chiếu) những phẩm chất nào của bản thân lên người khác?
  5. Mình đang cần sự giúp đỡ ở đâu?
  6. Nguồn gốc sâu xa của nỗi đau này là gì?
  7. Khi vượt qua được nỗi đau này, mình sẽ có thể đạt được điều gì?
  8. Làm sao để mình tiếp tục bước về phía trước?
  9. Những bước tiếp theo hợp lý và khả thi nhất là gì?

Trải bài khác là trải bày về 7 luận xa. Trước hết bạn cần hiểu luân xa là gì trước, bạn có tìm hiểu tại các nguồn khác trên mạng, có rất nhiều nên mình sẽ không viết lại trong bài viết này. Sau đó, tương ứng với mỗi luân xa, bạn trải 2 lá bài Tarot và 1 lá bài Oracle. Tổng cộng trải bài này sẽ có 21 lá. Đây là một trải bày khá lớn, nếu bạn không quen thì sẽ thấy hơi choáng ngợp.

Trải bài này sẽ cho bạn thấy được luân xa nào đang cân bằng, luân xa nào đang mất cân bằng, vấn đề nào dang tác động đến sức khỏe, thể chất và tinh thần của chúng ta. Từ những luân xa đang mất cân bằng, bạn sẽ nhìn ra vấn đề mình đang đối mặt và sau đó đi sâu vào nguyên nhân và hướng tháo gỡ.

Bạn có muốn bước vào hành trình này cùng mình không?

Mình bắt đầu tìm hiểu về Shadow work, những khía cạnh tâm lý, và sau đó là học Tarot không phải để xem bói, mà để hiểu bản thân, hiểu nỗi đau, và tìm câu trả lời cho những bất an, vòng lặp, trầm cảm mình từng trải qua. Lúc đó, mình không có tư vấn tâm lý, phần vì không tìm được nơi đáng tin, phần vì nghèo. Vậy nên mình tự học, tự thực hành, tự tìm đường ra khỏi vấn đề của mình. Bạn cũng có thể bắt đầu như thế. Nếu bạn muốn học Tarot, bạn có thể tự mua một bộ bài đơn giản và bắt đầu. Còn nếu không, bạn chỉ cần một chút tĩnh lặng, thở sâu, một cuốn sổ, và một cây bút để viết, để nhìn lại, và để lắng nghe chính mình, và thêm động lực để tiếp tục sống và trải nghiệm cuộc sống này. Mình cũng từng có những ý nghĩ tiêu cực. Ngày trước không chỉ một lần khi đi đường mình nghĩ đâm vào cái ô tô, có chuyện xảy ra chắc mọi người sẽ quan tâm đến mình hơn, và mình cũng đỡ phải chịu áp. Mình cũng đã soi chiếu vào những bóng tối cho những suy nghĩ đó để hiểu gốc rễ của nó. Nhưng có một điều, khi tin vào tâm linh, vào có kiếp trước, kiếp sau, mình đã không còn nghĩ tiêu cực như vậy nữa, bởi mình cũng sợ không trân quý cuộc sống, kiếp sau không được làm người nữa.

Bài Blog này đưa ra nhiều vẫn đề hơn mình nghĩ, nên khi viết những dòng này mình cũng có một sự ái ngại rằng mình đang viết ra những điều mình không phải chuyên gia. Mình cũng mới chỉ bắt đầu hành trình của mình và dần dần soi chiếu và ôm lấy một phần bản thân tổn thương đã bị che giấu để tự giải phóng bản thân khỏi những xấu hổ, tội lỗi, sợ hãi. Mình cũng nhận được rất nhiều những câu hỏi từ mọi người xung quanh. Mình không muốn và cũng không thể giải thích hết những vấn đề bề mặt nên mình mong bạn có thể cùng mình bắt đầu hành trình khám một bản thân chân thật. Đó là câu trả lời cho những bất an, muộn phiền chúng ta gặp phải trong cuộc sống. Không ai hiểu bạn hơn bạn. Không ai có thể yêu thương bạn sâu sắc hơn chính bạn.

Đôi khi, phép màu không nằm ở đâu xa. Nó nằm ở sự can đảm nhìn vào bên trong, ở một buổi tối ngồi viết ra những gì bạn đã trải qua, ở việc bạn vẫn chọn bước tiếp – dù từng có lúc rất muốn bỏ cuộc.

Photo by Martino Pietropoli on Unsplash

Cám ơn bạn đã đọc đến đây. Nếu bạn thấy thú vị và bổ ích hãy chia sẻ với bạn vè và đừng quên theo dõi qua Email để không bỏ lỡ những bài viết mới trên Blog. Bạn có thể để lại bình luận để cho mình biết nội dung nào bạn đang quan tâm, cũng như để lại email để mình gửi cho bạn những tài liệu hữu ích.

Theo dõi để nhận Newsletters

Theo dõi Fanpage để nhanh chóng cập nhật bài viết và chia sẻ mới nhất: https://www.facebook.com/Violetstoryblog